Równość kobiet i mężczyzn zajmuje ważne miejsce w biznesie, świecie nauki i polityce. Obecnie mamy do czynienia ze wspieraniem dorosłych już kobiet w rozwoju w branżach, w których występuje przewaga mężczyzn, szczególnie na wyższych stanowiskach. Przyjmujemy strategię “nadrabiania” zaległości w zapewnianiu równych możliwości. Czy to wystarczy? Jak stwarzać szanse w odpowiednim czasie, aby nadganianie nie było potrzebne?
Wnioski z wyników badań są jednoznaczne. To, jacy będą przyszli dorośli, zależy od warunków rozwoju, jakie stworzymy dzieciom i młodym ludziom[1]. Czy zatem możemy pozwolić sobie na przegapienie szansy wpływania na przyszłe wybory zawodowe obecnych dziewczynek, skoro tylko w ten sposób możemy kształtować przyszłe pokolenie aktywnych zawodowo i odnoszących sukcesy w różnych branżach kobiet?
Wzorce w domu a wpływ społeczny
Podczas, gdy matki postrzegają przyszłe role swoich córek w zawodach przydatnych społecznie (lekarka, nauczycielka, farmaceutka), to dziewczynki widzą siebie najchętniej w świecie, który obecnie ma ogromny wpływ na ich życie, czyli w rolach przeszłych influencerek. Czy to oznacza, że jeśli w rodzinie dziewczynka nie ma wzorców pokazujących możliwości pracy w zawodach technicznych, technologicznych lub w biznesie, nie będzie podążać tą drogą? Jest to wielce prawdopodobne, więc wpływ społeczny może odegrać kluczową rolę.
Raport opracowany dla Microsoft[2] pokazuje, że to rola czynników społecznych tj. udział mentorek, pokazanie dobrych przykładów, zapowiedź sukcesu, a także konsekwentne wyrównywanie możliwości chłopców i dziewcząt jest niezwykle istotne w kształtowaniu potencjału młodego pokolenia. Zatem wsparcie społeczne, ale też komunikowanie wiary, w to, że dziewczyny poradzą sobie świetnie w świecie nauk ścisłych są niezwykle kluczowe. Obecnie w Polsce kobiety stanowią tylko około 36% studiujących na kierunkach STEM (ang. nauki przyrodnicze, technologia, inżynieria, matematyka).
59% dziewcząt w przytoczonym raporcie na potrzeby Microsoft przyznało, że czułoby się pewniej, podejmując karierę w roli związanej ze STEM mając pewność, że mężczyźni i kobiety mają równe szanse[3].
Właściwy przekaz miarą zmian
Wciąż niski poziom zainteresowania rozwojem w kierunkach z dziedzin STEM może również wynikać z ograniczonego zaznajomienia z taką wizją przyszłości. Przyszłości, w której kobiety konstruują, uczestniczą w złożonych projektach koncepcyjnych, czy wygrywają kluczowe konkursy na innowacje.
Im częściej zatem dziewczynki będą się spotykały z informacjami o kobietach odnoszących sukcesy w obszarze STEM, o innych dziewczynach wygrywających konkursy matematyczne lub programistyczne, o młodych naukowczyniach zdobywających stypendia, o zdolnych przedsiębiorczyniach zakładających start-upy technologiczne, tym większe prawdopodobieństwo, że będą ten świat odbierały również jako świat dla nich.
Rozwój uwikłany w stereotypy
Nie istnieją żadne przesłanki, z których wynikałoby, że dziewczynki słabiej rozwijają się intelektualnie w dziedzinach ścisłych niż ich rówieśnicy płci męskiej. W krajach gdzie obserwuje się większą równość płci, również dziewczynki i chłopcy wykazują podobne wyniki w testach matematycznych na poziomach podstawowych.
Jeśli zatem biologicznie, chłopcy nie są bardziej predysponowani do rozwoju w kierunku nauk ścisłych, i w warunkach sprzyjających, dziewczynki i chłopcy otrzymują te same wyniki w testach można zatem śmiało wnioskować, że w Polsce mamy do czynienia z wpływem stereotypów na kształtowanie przyszłości dziewczynek. Często są to stereotypy ugruntowane historycznie i wynikający z nich ograniczony dostęp do zawodów technicznych jeszcze do początku XX wieku. Dodatkowo wpływ mają warunki społeczne, czyli wzmacnianie rozwoju chłopców w tym kierunku, na przykład poprzez ułatwianie im dostępu do zabawek konstrukcyjnych i zachęcanie do podejmowania zadań koncepcyjnych. W ten sposób wzorce są utwierdzane, a kolejne pokolenie dzieci wzrasta z przekazywanymi im wprost i nie wprost komunikatami, że świat techniki, matematyki, a teraz również technologii jest światem męskim.
Wykluczanie barier i pokazanie właściwych wzorców
Jeśli zatem dziewczynki od dziecka otrzymują komunikat, że jest to świat (zabawki, przedmioty, konkursy, studia, …) dla chłopców, dziewczęta w naturalny sposób czują się zniechęcone, a często „nie dość dobre” aby się rozwijać w obszarach STEM. Po drugie, dość naturalnym jest, że z pewnym oporem podejmujemy wyzwania, w których nie widzimy osób podobnych do nas odnoszących sukcesy.
Badania pokazują więc, że dziewczęta potrzebują więcej wsparcia w eksploracji możliwości edukacyjnych i zawodowych. Konieczne jest zwiększenie świadomości na temat różnorodności dostępnych kierunków studiów, szczególnie tych związanych z technologią i naukami ścisłymi, które mogą oferować więcej perspektyw zawodowych. Warto również wzmocnić role modeli do naśladowania, np. kobiet pracujących w mniej typowych dla dziewcząt branżach.
Wspólnie otwierajmy zatem dziewczynkom świat rozwoju w obszarze STEM. Ten obszar nauki i gospodarki bardzo potrzebuje różnorodności płci, a dziewczynki, przyszłe kobiety mogą wnieść do niego ogrom swoich talentów, który uzupełni niezwykłe talenty chłopców i mężczyzn realizujących się w tym dziedzinach.
1 Aspiracje dziewczynek w Polsce,https://inspiring-girls.pl/aspiracje-dziewczynek-w-polsce-2021/, data dostępu: 25.22.2024
2, 3 Why Europe’s girls aren’t studying STEM,https://news.microsoft.com/uploads/2017/03/ms_stem_whitepaper.pdf, data dostępu: 25.11.2024